Kemoterapi Nedir?

Son 20 yıl içerisinde hastalık nedeniyle yaşanan ölümlerin büyük çoğunluğu kanser kaynaklıdır. Bir anlamda kanser modern çağın vebası konumuna gelmiştir. Bu nedenle kanser ile mücadele konusunda sürekli yeni araştırmalar yapılmakta ve yeni yöntemler geliştirilmektedir. Kanser tedavisi için en yaygın kullanılan 3 yöntem vardır. Bunlar cerrahi, radyoterapi ve kemoterapidir. Bu yöntemler tek başlarına kullanılabileceği gibi birlikte veya sıra ile de kullanılabilirler. Kanser tedavi yöntemleri içerisinde adı en çok duyulan ve en sık uygulanan yöntem kemoterapidir. Kemoterapi, kanserli hücreleri kontrol altında tutmak ve öldürmek için hastaya düzenli olarak ilaç verilmesidir. Bu ilaçların türü ve miktarı kanserli dokunun durumuna göre değişebilmektedir.

Kemoterapi Nasıl Yapılır?

Kemoterapi için kullanılacak ilaçlar 4 farklı yolla verilir. Bu yollar;

  ->  Damar yolu açılarak ilacın verilmesi

  ->  İlacın hap formunda yutturularak dolaşıma katılmasının beklenmesi

  ->  Özellikle cilt kanserinde olmak üzere cilt belirtisi veren kanserlerde ilacın deriye damlatılması ve

  ->  İlacın kas dokusuna verilerek damar içine geçirilmesidir.

Kemoterapi Hangi Etkileri Yapar?

  ->  Kemoterapi ilaçları kanser nedeniyle ortaya çıkan belirtileri azaltabilir hatta tamamen ortadan kaldırabilir.

  ->  Tek başına kullanıldığında kanser hücrelerinin çoğalmasını durdurabilir.

  ->  Radyoterapiden sonra kullanıldığında kanser hücrelerini ortadan kaldırabilir.

  ->  Cerrahi operasyonlardan sonra kullanıldığında geriye kalan kanserli dokuları temizleyebilir.

Kemoterapi Sırasında Ağrı Hissedilir Mi?

Kemoterapi ilaçları hastanın ağrı duymasına yol açmaz. Ancak başka ilaçlarda yaşanabilecek olumsuz durumlar kemoterapi ilaçlarında da görülebilir. Örneğin damar yolu açılan bölgeden ilacın vücut boşluğuna akması veya kullanılan hapların mide bulanmasına yol açması gibi..

Kemoterapinin Yan Etkileri Nelerdir?

  ->  Kemoterapinin en sık görülen ve en çok korkulan yan etkisi saç ve kaşların dökülmesidir. Çünkü diğer belirtiler hastanın kendi içinde yaşanır. Ancak saç ve kaşların dökülmesi estetik bir kaygı doğuracağı için hastanın psikolojisi bozulur. Kanser tedavisinde moral ve motivasyon çok önemli olduğu için böyle belirtiler görüldüğünde hastaya moral desteği vermek gerekir.

  ->  Kanser ilaçları sindirim sistemi üzerinde de pek çok olumsuz etki yapabilir. Bu etkiler sonucunda mide bulantısı, mide yanması veya ishal gibi durumlar görülebilir.

  ->  Kemoterapi, vücut enerjisini düşürebilen bir tedavidir. Bu nedenle kemoterapi alan hastaların genellikle yorgun ve halsiz bir görünümü vardır. Hastanın bu görünümden sıyrılabilmesi için iyi beslenmesi ve iyi dinlenmesi şarttır.

  ->  Kemoterapi gören hastaların derisinde iltihaplı yaralar görülebilir. Bu yaraların tedavisi için uzun süre antibiyotik kullanılması gerebilir.

  ->  Kemoterapi ilaçları yapısal benzerlik nedeniyle kan hücrelerine de saldırabilir. Kan hücreleri bu etki karşısında ilk zamanlar direnemez ve sayıları azalır. Zamanla ilaca karşı direnç geliştiren kan hücrelerinin sayıları normale döner.

Kemoterapi Ne Kadar Sürer?

Kemoterapi süresi hastanın durumuna bağlıdır. Bu nedenle herhangi bir genelleme yapmak mümkün değildir. Tedavi boyunca hastanın genel sağlık durumu ve kanserli dokunun boyutları incelenir. Buna göre kullanılan ilacın dozu ve tedavi süresi belirlenir. Ancak hastanın durumu iyiye gitmiyorsa doğrudan ilacın miktarını artırmak gibi bir yol denenmez. Kemoterapide kullanılan ilaçların kanserli doku karşısında etkisiz kalma veya o hastanın bünyesine uymama gibi durumlar da söz konusudur. O yüzden kemoterapi tedavisi boyunca doktorların hastanın durumunu  en ince ayrıntısına kadar takip etmesi şarttır.

Kemoterapi Gören Hastalar Nelere Dikkat Etmelidir?

  ->  Kemoterapi sırasında vücut yorgun olacağı için savunma hücreleri de yeterli direnç gösteremez. O yüzden hastaların basit bir üşütmeden dahi korunması gerekir. Aksi halde önemsiz bir rahatsızlık hastayı oldukça kötü durumlara sokabilir.

  -> Kemoterapi hastalarında görülen enfeksiyonların iyileşmesi oldukça zordur. Bu nedenle hastaların temizliğine dikkat etmesi ve enfeksiyon taşıyan kişilerden uzak durması gerekir.

  ->  Hasta tek başına yaşıyorsa ateşini ölçmeyi öğrenmelidir. Çünkü kemoterapi gören hastalarda ateş yükselmesi sık rastlanılan bir durumdur. Eğer hastanın ateşi 39 derecenin üzerine çıkmışsa en kısa sürede bir sağlık kurumuna başvurmalıdır.

  ->  Kemoterapi gören hastalar bol miktarda sıvı tüketmelidir. Bu sıvı ihtiyacı ağırlıklı olarak saf su ile karşılanmalıdır.

  ->  Kemoterapi gören hastalar alkol ve sigaradan uzak durmalıdır. Sigara dumanı bulunan ortamlara girmemelidir.

Kemoterapi ve Hamilelik

Kemoterapi tedavisi hamileliğe engel oluşturmaz. Bu nedenle tedavi sırasında hasta hamile kalabilir. Ancak kemoterapi için kullanılan ilaçlar anne karnındaki bebek için oldukça zararlıdır. Hatta kemoterapi ilaçları nedeniyle bebek engelli doğabilir. Böyle bir durumun önüne geçebilmek için kemoterapi gören bayanlara düzenli olarak doğum kontrol hapı kullanması önerilir.

Kemoterapi Sırasında Tatile Gidilir Mi?

Kanser hastaları için ortam değişikliği ve moral depolanması oldukça önem taşır. Hastalar bu amaç için kısa bir tatile çıkmak isteyebilirler. Ancak tatil planı yaparken kemoterapi seanslarını kesinlikle aksatmamak gerekir. Ayrıca tatile gidilecek bölgeyi ve yapılacak şeyleri doktora danışmak gerekir. Örneğin uzun süre güneş altında kalmak veya yer altında bir mağarayı gezmek hasta için olumsuz durumlar oluşturabilir.

Kemoterapi Sonrası

Kemoterapi tedavisi tamamlanmışsa hasta büyük ölçüde iyileşmiş demektir. Tedavi bittikten sonra hastada oluşan belirtiler yavaş yavaş ortadan kaybolur ve hasta eski sağlıklı yaşamına döner. Hastayı en çok mutlu edecek şey ise saç ve kaşlarının yeniden çıkmasıdır.